Posts

अध्याय -२८       विविधाशितपीतीय                                                    ( कामला – रक्तज ) रस विकार- ज्वर,  तमः ,                    पाण्डु , क्लैव्य ( also शुक्रज ,संतर्पणजन्य)                          दर्शनं तमसः – मज्जा                         तम – V नानात्मज विकार                 ...

जान्तव द्रव्य

जान्तव द्रव्य – कस्तुरी – Moskus,Musk  मृगनाभि वेधमुख्या सहस्त्रभिद् (सहस्त्रवेदी – हिंगु)               रस – कटु वीर्य – ऊष्ण विपाक – कटु              चतुर्भुज रस ,हिंगुकर्पूर वटी,दशमूलारिष्ट,मृगमदासव               मात्रा - ६०-१२० मि.ग्रा. ( ½ -१रत्ती ) o    कामरुप -  कृष्ण    o    नेपाली -  नील o    काश्मरी – कपिल – श्रेष्ठ – ( केशर का भेद भी – ३ – काश्मरी बाह्लीक पारसीक) मृगश्रंग – शम्बर,विषाण              मधुर उष्ण मधुर    ( श्रृंग – हृदयशूल,पार्श्वशूल)              बालार्कगुटिका क्षयकेसरी रस अग्निजार – अम्बर – ambergris - बृहत ब्राह्मी वटी       ...

अध्याय – १ वेदोत्पत्ति

अध्याय – १ वेदोत्पत्ति (ओपद्रविकं – उत्तर तंत्र – १ अध्याय ) Ref. v तदर्थं हि वेदोऽयं संप्रकाशितः । v तस्यायुषः पुण्यतमो वेदो वेदविदां मतः । ( च.सू.१) §   पुरुष,व्याधि,औषध,व क्रियाकाल चतुष्ट्य का संक्षेप में वर्णन । §   वेद – ब्रह्मा द्वारा स्मरित,अपौरष्य,कृत रहित §   धन्वन्तरि उत्पत्ति – समुद्रमंथन से ( विष्णुपुराण) विष्णु अंशांश (भागवत्) §   धन्वन्तरि शिष्य – ७ – औपधेनव औरभ्र पौष्कलावत् सौश्रुत वैतरण करवीर्य गोपुररक्षित । §   ( १२  = ७ + ५ – भोज,निमि,कांकायन,गार्ग्य,गालव ) §   प्रथम संहिता – ब्रह्मसंहिता – १,००० अध्याय व १,००,००० श्लोक §   भूलोक की प्रथम संहिता – क्षारपाणि संहिता §   आयुर्वेदावतरण – स्वयम्भूः प्रोक्तं,काशिपति प्रकाशितं । §   आयुर्वेद – अष्टांग व अथर्ववेद का उपवेद/उपांग(चरक व हस्त्यायुर्वेद ) ( ॠग्वेद का उपवेद – व्यासकृत चरणव्यूह व शंकरोक्त आयुर्वेद ग्रंथ) पंचम वेद –काश्यप अष्टांगों का निर्माण – ब्रह्मदेव द्वारा (Sus) अग्निवेशादि द्वारा(A.S.) §   आयुर्वेद की परिभाषा § ...

अनुमान द्वारा ज्ञेय विषय-

अनुमान द्वारा ज्ञेय विषय- अग्नि-जरणशक्त्या बलं – व्यायामशक्त्या भयं – विषादेन                                             धैर्यं – अविषादेन शोकं – दैन्येन                                               प्रीति – तोषेण हर्षं – आमोदेन                                             क्रोधं – अभिद्रोहेण रजः – संगेन  ...

Imp. Alkaloids of Drugs

Imp. Alkaloids of Drugs –                                        { 08.Oct.2012 } कूष्माण्ड - Cucurbin                       देवदारु - Sesquiterpene                   मदनफल - Saponin आरग्वध - Antraquinone              सुदर्शन - Lycorine                            दाडिम - Pelletierine शोभाञ्जन - Ptrygospermin                 ...