Posts

Showing posts from October, 2012

जान्तव द्रव्य

जान्तव द्रव्य – कस्तुरी – Moskus,Musk  मृगनाभि वेधमुख्या सहस्त्रभिद् (सहस्त्रवेदी – हिंगु)               रस – कटु वीर्य – ऊष्ण विपाक – कटु              चतुर्भुज रस ,हिंगुकर्पूर वटी,दशमूलारिष्ट,मृगमदासव               मात्रा - ६०-१२० मि.ग्रा. ( ½ -१रत्ती ) o    कामरुप -  कृष्ण    o    नेपाली -  नील o    काश्मरी – कपिल – श्रेष्ठ – ( केशर का भेद भी – ३ – काश्मरी बाह्लीक पारसीक) मृगश्रंग – शम्बर,विषाण              मधुर उष्ण मधुर    ( श्रृंग – हृदयशूल,पार्श्वशूल)              बालार्कगुटिका क्षयकेसरी रस अग्निजार – अम्बर – ambergris - बृहत ब्राह्मी वटी       ...

अध्याय – १ वेदोत्पत्ति

अध्याय – १ वेदोत्पत्ति (ओपद्रविकं – उत्तर तंत्र – १ अध्याय ) Ref. v तदर्थं हि वेदोऽयं संप्रकाशितः । v तस्यायुषः पुण्यतमो वेदो वेदविदां मतः । ( च.सू.१) §   पुरुष,व्याधि,औषध,व क्रियाकाल चतुष्ट्य का संक्षेप में वर्णन । §   वेद – ब्रह्मा द्वारा स्मरित,अपौरष्य,कृत रहित §   धन्वन्तरि उत्पत्ति – समुद्रमंथन से ( विष्णुपुराण) विष्णु अंशांश (भागवत्) §   धन्वन्तरि शिष्य – ७ – औपधेनव औरभ्र पौष्कलावत् सौश्रुत वैतरण करवीर्य गोपुररक्षित । §   ( १२  = ७ + ५ – भोज,निमि,कांकायन,गार्ग्य,गालव ) §   प्रथम संहिता – ब्रह्मसंहिता – १,००० अध्याय व १,००,००० श्लोक §   भूलोक की प्रथम संहिता – क्षारपाणि संहिता §   आयुर्वेदावतरण – स्वयम्भूः प्रोक्तं,काशिपति प्रकाशितं । §   आयुर्वेद – अष्टांग व अथर्ववेद का उपवेद/उपांग(चरक व हस्त्यायुर्वेद ) ( ॠग्वेद का उपवेद – व्यासकृत चरणव्यूह व शंकरोक्त आयुर्वेद ग्रंथ) पंचम वेद –काश्यप अष्टांगों का निर्माण – ब्रह्मदेव द्वारा (Sus) अग्निवेशादि द्वारा(A.S.) §   आयुर्वेद की परिभाषा § ...

अनुमान द्वारा ज्ञेय विषय-

अनुमान द्वारा ज्ञेय विषय- अग्नि-जरणशक्त्या बलं – व्यायामशक्त्या भयं – विषादेन                                             धैर्यं – अविषादेन शोकं – दैन्येन                                               प्रीति – तोषेण हर्षं – आमोदेन                                             क्रोधं – अभिद्रोहेण रजः – संगेन  ...

Imp. Alkaloids of Drugs

Imp. Alkaloids of Drugs –                                        { 08.Oct.2012 } कूष्माण्ड - Cucurbin                       देवदारु - Sesquiterpene                   मदनफल - Saponin आरग्वध - Antraquinone              सुदर्शन - Lycorine                            दाडिम - Pelletierine शोभाञ्जन - Ptrygospermin                 ...

ENGLISH NAMES OF IMP. DRUGs

English Names Of Imp. Drug s                                                                         07-Oct-2012 Indian gamboges tree – कंकुष्ठ                 Malabar nut  -  वासा                                 Axle wood –धव Indian birthwort - ईश्वरी                         ...
Image
Aloe Vera Family Name :   LILIACEAE Botanical Name :   ALOE VERA, ALOE BARBADENSIS Common Name :   ALOE, BARBADOS ALOE, CURACAO ALOE, INDIAN ALOE, GHI KUNVAR Part Used :   FLOWERS, ROOTS Habitat :   South and South Western India. Uses :   It is useful for X ray burns, Dermatitis, Cutaneous and disorders of skin. Drug from juice is tonic and is used in jaundice, ameneorrhoea, atonic and piles. Aloe Vera Gel has the remarkable ability to heal wounds, ulcer and burns. Ashwagandha Family Name :   SOLANACEAE Botanical Name :   WITHANIA SOMNIFERA Common Name :   WITHANIA, WINTER CHERRY, INDIAN WINTER CHERRY, INDIAN GINSENG, ASHWAGANDHA Part Used :   ROOT, LEAVES Habitat :   Cultivated throughout drier parts of India. Uses :   It is Tonic, Abortifacient, Astringent, Deobstruent, Nervine, Aphrodisiac and...